به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دبیرخانه شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت به نقل از خبرگزاری تقریب، ماموستا دکتر رحمن غریبی، محقق، پژوهشگر و معاون فرهنگی هنری مساجد کردستان یادداشتی با عنوان اهداف و برنامه های استکبار جهانی در مناطق مرزی وراه های مقابله با آن نگاشته که بخش پایانی آن در ادامه می آید:

ب- چالش های جریان های تکفیری در منطقه کردستان

الف- چالش ها و آسیب های جریان های تکفیری در حوزه باورها و اعتقادات

در علت یابی چالش ها و آسیب های جریان های تکفیری در سطح باورها و اعتقادات، رگه هایی از افکار این تیمیه در گروه های تکفیری قابل شناسایی است. بیشتر محققانی که درباره گروه های تکفیری و نیز وهابیت مطالعه کرده اند متفق هستند که در جایگاه ریشه یابی افکار این گروه ها، هیچ کس به اندازه ابن تیمیه اهمیت ندارد (علیرضا دانشیار،۱۳۹۳ :۴۲۳). او نسبت به مخالفان فکری خود تعصب می ورزید. عقل را سبب ضلالت و گمراهی می دانست و فقط به ظواهر الفاظ قرآن و حدیث نبوی و فتاوای صحابه اکتفا می کرد.(عباس فیروزجایی، ۱۳۸۲: ۲۳۵) از شخصیت مهم تاریخی دیگر که بر این گروه ها تاثیرگذر است، می توان به «محمد بن عبدالوهاب» اشاره نمود که با مطالعه آثار این تیمیه، مباحث نظری او را به حیطه عمل درآورد: اکتفا نکردن به صرف دعوت، دست به شمشیربردن به بهانه امر به معروف و مبارزه با بدعت، تخریب قبور و زیارت گاه ها،… توسعه مصداق بدعت و شرک و مهمتر از همه، گسترش دامنه تکفیر مسلمانان و تشبیه آنان به کفار، جهال و مشکران از شاخصه های مهم عقاید محمدبن عبدالوهاب محسوب می شود (همان: ۲۳۷- ۲۳۸۹ برداشت نادرست از مفهوم «توحید»، ویژگی محوری تاثیرگذار بر رفتار و عملکرد وهابیت و نیز گروه های تکفیری می باشد که در توسعه مفهوم کفر و شرکت تاثیر گذاشته است.
بنابراین یکی از چالش های بنیادین این جریانهای تکفیری در کردستان در سطح عقاید و باورها می باشد. عقاید و باورهایی که پایه گذار رفتار خشن گروه ها و جریان های تکفیری شده است.
 

ب- چالش های جریان های تکفیری در حوزه اخلاق

چالش «بی اخلاقی» و یا به تعبیری «عوامل ضداخلاقی» رشد یافته در این جریان ها، در نحوه عملکرد این گروه ها تاثیرگذار است. می توان گفت درکنار چالش بی اخلاقی، چالش ها و عوامل منفی فرهنگی، عقیدتی، سیاسی و روانی، به شدت براین جریان ها تاثیر گذاشته است و عاملان این جریانها را تبدیل به افرادی خطرناک کرده است. برای مثال میتوان به روحیه متعصب و بیزاری شدید فرد تکفیری اشاره نمود. بیزاری فرد تکفیری منجر به دور شدن از جامعه و پیوستن او به سازمانها و گروههای مبارز می شود. از سویی دیگر، کمال نابهنگام و دگماتیسم، یکی از مشکلات دیگری است که از نظر روانی فرد تکفیری به آن گرفتار است و در مراحل نخستین، سخت گیری شدید در عقاید و خودداری از پذیرش ارزش های جدید در فرد تکفیری دیده می شود. در کنار این موارد، نوعی احساس حقارت در میان گروه های تکفیری مشاهده می شود که نتیجه مستقیم بیزاری و ناتوانی آنها در یافتن جایگاه اجتماعی در جامعه است. سوء ظن شدید نسبت به مسلمانان و دیدگاه توطئه آمیز نیز بخشی از مشکلات و آسیب های اخلاقی فرد متعصب و تکفیری را تشکیل می دهد و مسلمانان را دارای مقاصدی بدخواهانه می دانند ( هرایر دکمجیان ۱۳۹۰، ۶۹- ۷۱). و همین امر باعث شده است که در بین جامعه کردستان یک نوع بداخلاقی را ایجاد نماید.
 

ج- چالش های جریان های تکفیری در عملکرد و رفتار:

از مهمترین حوزه های چالش جریانهای تکفیری در کردستان حوزه رفتاری است. چالش رفتاری، به شدت متأثر از عقیده ناصواب و نیز بی اخلاقی این گروه هاست. مهمترین ویژگی جریان های تکفیری در رفتار ناهنجار و دور از شأن انسانی این گروه ها در دو جنبه فردی و جمعی قابل ذکر است:
۱- در جنبه فردی، که مهمترین ویژگی این جریان، ستیزه جویی، خشونت، فساد انگیزی، ترور و در نهایت جنایت و خونریزی.
۲- در جنبه اجتماعی، مخالفت؛ عقلانیت و نوگرایی و تفرقه میان مسلمانان.
 

ج- راهکارهای برون رفت از ایجاد ناامنی جریان های تکفیری در منطقه کردستان

راهکارهایی برای برون رفت از چالش های جریان های تکفیری در منظقه کردستان ارائه شده است که مهمترین آن، در دو عرصه ظهور و بروز داشته است که عبارتنداز: الف. راهکارهای فکری- فرهنگی ب. راهکارهای سیاسی- اجتماعی که در این بخش ارائه می می گردد.

الف – راهکارهای فکری – فرهنگی

۱-تقویت تقریب مذاهب اسلامی

به منظور برخورد با جریان های تکفیری در منطقه کردستان«تقریب مذاهب» کاربردی ترین روش در جهت رفع سوء تفاهمات و سوء برداشت هاست. فراهم سازی امکان گفتگو و نزدیک سازی آراء، و نظرات برای حل اختلاف در آرا و نظرات فقهی، کلامی و غیره نیز سوء برداشت ها، از راهکارهای مهم در عرصه تقریب مذاهب محسوب می شود.
تقریب مذاهب، به فرق اسلامی کمک می کند تا پیام خود را انتشار داده و به هم اندیشی با یکدیگر برای انتقال اندیشه و تبادل نظر در مسائل اجتماعی، فقهی، عقیدتی و سیاسی مبادرت نمایند. تقریب مذاهب؛ موجب می شود که مذاهب اسلامی به عنوان یک نظام گفتاری، با بهره گیری از نمادهای زبانی، موجب اتصال حلقه های به هم پیوسته و تنظیم روند حرکت اندیشه اسلامی شوند و وسیله ای ارتباطی برای شکل گیری و تحول فکری و گستره ای برای رشد و پختگی و منطقی شدن جهان اسلام، قلمداد می گردد. تقریب مذاهب، موجب وارد شدن نخبگان فکری جهان اسلام به یک متن اسلامی می گردد به نوعی که به رغم تفاوت های مذهبی، نوعی رابطه بین متنی، بین گفتمانی و بین ذهنی میان مسلمانان برقرار می شود که زمینه ای برای تعامل افکار و آشنا سازی اندیشه ها و بنیان های فکری و ارزشی به وجود می آورد، درعین حال شناخت رویکردها و بنیان های ارزشی سایر مذاهب و فرهنگ ها می شود و باعث اهتمام به پدیده هایی همچون مشارکت، تعاون، صلح، همکاری، مردم سالاری، باور مداری، اعتقادگرای، اخلاق محوری و غیره می گردد و دستیابی به وفاق جمعی و تلاش برای وصول به اجماع نظر بر سر اصول و قواعد عمل جمعی و عام در سطح جهان اسلام را همواره می سازد (محمدرضا دهشیری، ۱۳۹۰ ، ۲۸۵- ۲۷۸).
 

۲- تقویت تفاهم و گفتگو و پرهیز از تخریب سایر مذاهب اسلامی موجود در منطقه کردستان

درکنار تقویت تقریب مذاهب اسلامی برای مقابله با چالش های جریان های تفکیری، راهکارهای دیگری در راستای «تفاهم» و«گفتگو» پیشنهاد می شود و همواره توصیه و تاکید به دوری و پرهیز از اختلاف افکنی های فکری- عقیدتی می شود و یادآور می شود که نمودهای اختلاف افکنی از جمله توهین و تخریب سایر مذاهب در منطقه باید متوقف شود و نیز باید بین مذاهب اسلامی از جمله شیعه و اهل سنت که در منطقه هستند به نوعی تفاهم دست یافت.

۳- بازگشت به قرآن و فهم آن با میزان عقل و خرد

 
یکی از راهکارهای کلیدی در حل مسائل جهان اسلام و برون رفت از مشکلات و چالش هایی نظیر جریان های تکفیری از جمله در منطقه کردستان می باشد. که قرآن کریم بنا به ذات آن که همانا کتاب راستین اسلام و تحریف ناپذیربودن آن می تواند بهترین نجات دهنده و مقابله گر با جریانهای تکفیر در منطقه باشد.
 

۴- لزوم هوشیاری نخبگان و بزرگان علمی- فرهنگی در آگاه سازی مردم منطقه:

یکی دیگر از راه کارهای برون رفت از مشکلات جریان های تکفیری در منطقه کردستان استفاده از بزرگان علمی، روشنفکران و بزرگان سیاسی در جهان اسلام به ویژه منطقه می باشد که به « اگاه سازی مردم منطقه» و محکوم کردن جریان های تکفیری بپردازند.

ب- راهکارهای سیاسی- اجتماعی

۱- تقویت وحدت و همگرایی در منطقه

مساله وحدت اسلامی یکی از ارهکارهای اساسی در برخورد با بسیاری از مشکلات چالش های جهان اسلام است. ادبیات مقدس اسلام (قران و سنت)، مشحون از مفاهیمی است که با تصریح و تلویح، مسلمانان را دعوت و امر به وحدت می نماید و از تجزیه و تفرقه هراسانیده و پرهیز می دارد. (محمد حسین امیردوش، ۱۳۸۴: ۱۰) توجه به ادبیات همگرایانه از آن رو اهمیت دارد که جریان ها و گروه های تکفیری دقیقاً خلف رویکرد قرآن و سنت بر تفرقه و ناهمسازگری و گسست امت اسلامی تمرکز می کنند.
 

۲- اگاه سازی «نخبگان» (نخبگان سیاسی، علمی، دینی) و کارکرد و نقش آنان در کاستن اختلافات در منطقه کردستان

اگاهی سازی سه گروه نخبه اجتماعی در منطقه کردستان :
۱- نخبگان سیاسی ۲- نخبگان علمی – دانشگاهی ۳- نخبگان دینی. می تواند بعنوان یکی از راهکارهای برون رفت از ایجاد ناامنی تکفیریهای منطقه باشد، چراکه ایشان می توانند بهترین بسترهای فرهنگی را در راه مقابله ایجاد نمایند.
 

۳- دشمن شناسی در منطقه 

« دشمن شناسی» یکی از شاخصه های اصلی و جزء کانونی ترین و اساسی ترین شناخت ها برای جهان اسلام و مسلمانان محسوب می شود که در رأس شناخت ها قرار دارد و برای مقابله با جریانهای تکفیری در منطقه کردستان باید به شناسایی دشمن حقیقی مسلمانان پرداخت.

نتیجه گیری

امروزه منطقه کردستان که در غرب ایران و به عنوان یک استان مرزی می باشد با مساله جریان های تکفیری بصورت جدی روبروست که برای برون رفت از آنها، ابتدا باید به شناسایی موانع و چالش ها و بیماریهایی مبادرت کنند که گروه های تکفیری را در سه حوزه اعتقادات، عرصه اخلاق و عرصه رفتار، آلوده کرده است. در حوزه چالش های اعتقادی، جریان های تکفیری، با درک ناقص از مفاهیمی مانند « توحید» و «شرک» و سایر مفاهیم دینی، به تکفیر و در عقاید سایر مسلمانان می پردازند. در حوزه چالش های اخلاقی، نوعی اخلاق نابهنجار و مسوم از سوی جریان های تکفیری پدیدار شده که مهمترین خصوصیت آن «جهالت» و بی خبری می باشد. در واقع نوعی خباثت درونی است که منجر به دوری از حقیقت و بی تقوایی و فساد انگیزی شده که ناگزیر به تباهی، رذالت و سقوط می انجامد. در حوزه چالش های رفتاری، به ویژگی هایی نظیر ستیزه جویی، خشونت، ترور، جنایت و خونریزی، ایجاد تفرقه میان مسلمانان، نابود کننده تمدن و فرهنگ (اسلامی و غیراسلامی) و نیز تقویت کننده دشمنان اسلام می توان اشاره کرد که از جنبه های اخلاقی و عقیدتی متأثر است. در استان برای برون رفت از چالش جریان های تکفیری باید به تقویت عرصه های عقیدتی، اخلاقی و رفتاری بپردازد. این مهم، در دو عرصه فکری- فرهنگی و سیاسی- اجتماعی ارائه شده است. در عرصه راهکارهای فکری- فرهنگی می توان به تقویت گفتگو و تقریب مذاهب اسلامی، تفاهم بر مشترکات میان شیعه و اهل سنت، پرهیز از اختلاف افکنی و نمودهای تشدید آن، از جمله پرهیز از توهین و تخریب سایر مذاهب اسلامی و بازگشت به مسیر فهم دقیق قرآنی و به کارگیری راهکارهای قرآنی در امت اسلامی اشاره نمود. ازجمله راهکارهای سیاسی- اجتماعی که در طرد و ریشه کنی جریان های تکفیری موثر است، می توان به تقویت همگرایی و وحدت میان مسلمین و لزوم شناخت و طرد و نفی دسیسه های شیطانی دشمن و فریب نخوردن در مقابل اختلاف افکنی و راه اندازی جریان های تکفیری و نیز آگاه سازی نخبگانی در این زمینه، اشاره نمود. باید با شناخت نقاط آسیب ها و ضعف ها، رویکردها و راهکارهای همسازگرایانه و همگرایانه در زمینه های فرهنگی و سیاسی شکل بگیرد تا در اثر شکل گیری این رویکردهای جدید در منطقه بتوان به لحاظ عقیده ای، اخلاقی و رفتاری با پدیده جریان های تکفیری مبارزه کرد و ریشه آن را در منطقه کردستان خشکاند.